پی آر پی

پی آر پی (PRP) چیست؟
پی آر پی نامی اختصاری از درمان با «پلاسمای غنی از پلاکت» یا «Platelet-Rich Plasma» است. برای این که بتوانیم درمان PRP را توضیح بدهیم، ابتدا باید با مفهوم پلاسما و پلاکت آشنا شویم.
خون انسان عمدتاً از گلبول‌های قرمز (RBC)، گلبول‌های سفید (WBC) و پلاسما تشکیل شده است. پی آر پی (پلاسمای خون غنی شده با پلاکت)؛ پلاسمای خون است که با دو تا سه برابر پلاکت ‌های بیش از حد معمول غنی شده است. این پلاسما همچنین شامل مواد دیگری نظیر پلاکت مشتق شده عامل رشد (PDGF)، عامل رشد اندوتلیال عروقی (VEGF)، عامل رشد تبدیلی (TGF) و سایر پروتئین‌های فعال زیستی ( برای بهبود زخم و رشد مو مفید است) نیز می باشد.
اجزاء خون بدن شامل موارد زیر است:
• هماتوکریت: این بخش شامل سلول‌ های خونی مانند گلبول ‌های سفید، قرمز و پلاکت ‌ها است.
• پلاسما: بخش زمینه ‌ای و مایع خون که شامل آب و مواد محلول در آن مانند پروتئین ‌ها، مواد معدنی، مواد غذایی و … است.
• پلاکت: سلول‏های خونی کوچکی هستند که به لخته شدن خون کمک می ‏کنند تا خونریزی متوقف شود. اگر یکی از عروق خونی آسیب ببیند، سیگنال ‏هایی به پلاکت‏ ها فرستاده می ‏شود تا به محل صدمه وارد شوند. آن‏ها یک پلاگین (لخته) را برای رفع آسیب ایجاد می‏ کنند. پلاکت ‏ها همانند گلبول‏ های سفید و قرمز در مغز استخوان ساخته می ‏شوند. وقتی پلاکت ‏ها ساخته می ‏شوند، وارد جریان خون می گردند و 8 تا 10 روز زندگی می ‏کنند. تعداد پلاکت‏های طبیعی بدن بین 150.000 تا 450.000 پلاکت در هر میکرولیتر خون است.
برای درمان پی آر پی، ابتدا مقداری خون از بازوی شما گرفته می‌شود. این مقدار تقریباً برابر با خونی است که برای آزمایش خون در آزمایشگاه از شما دریافت می‌شود یعنی حدود ۱۰ تا ۲۰ میلی‌لیتر. نمونه ‌ی خون شما درون دستگاهی به نام سانتریفیوژ قرار می‌گیرد.
در این دستگاه با چرخش سریع و بر اساس نیروی گریز از مرکز، بخش‌ های مختلف خون جدا می‌شوند. در نهایت محلولی به دست می‌آید که غنی از پلاکت‌ های خونی است. احتمالاً با نقش اصلی پلاکت ‌ها که لخته کردن خون و جلوگیری از خونریزی است، آشنا هستید. علاوه بر این، پلاکت ‌ها نقش بسیار مهمی در فرآیند بهبودی و ترمیم آسیب ‌های بافتی دارند.
بعد از جداسازی و آماده‌سازی محلولPRP، آن را به پوست شما تزریق می‌کنند. با ورود محلول به ناحیه‌ی دچار مشکل، فاکتور های رشد از پلاکت‌ها آزاد می‌شوند. این فاکتورها سه عملکرد مهم انجام می‌دهند:
• باعث تحریک تشکیل کلاژن می‌شوند.
• باعث تشکیل عروق خونی جدید می‌شوند.
• باعث ساماندهی و تقسیم‌ سلول‌ ها می‌شوند.
روش درمانی پی آر پی به شکل طبیعی است و در آن از فاکتور های رشد و سلول های بنیادی بدن برای رشد مو و ترمیم پوست استفاده می شود. یعنی اگر به طور معمول و متوسط پلاکت طبیعی خون 000/200 عدد در میکرولیتر است، در PRP این تعداد به 000/000/1 می رسد. این روش علاوه بر اینکه پیوند مو ها را حفظ می کند، به ضخیم تر شدن موها نیز کمک خواهد کرد.
تزریق پی آر پی در چه مواردی کاربرد دارد؟
پژوهشگران در حال آزمایش روش تزریق پی آر پی برای درمان موارد مختلفی هستند، از جمله:
ریزش مو:
پزشکان از تزریق پی آر پی به پوست سر برای افزایش رویش و کاهش ریزش مو استفاده کرده‌اند. بر اساس پژوهشی که در سال ۲۰۱۴ انجام شده، تزریق پی آر پی در درمان آلوپسی آندروژنیک که به آن طاسی با الگوی مردانه نیز می‌گویند، موثر است.
با استفاده از این پلاسمای خون غنی شده با پلاکت ها همراه با پروتئین های لازم برای رشد مو، فولیکول های تازه پیوند زده شده را تحریک به رشد می گرداند و مکمل بسیار موثری در کنار کاشت مو می باشد که موجب ضخیم شدن و پرپشت شدن بیشتر موها می گردد. همچنین باعث سالمتر و بزرگتر شدن فولیکول‌های کوچک شده‌ی مو می‌شود، که موهایی قوی‌تر تولید خواهند کرد.
آسیب‌ دیدگی تاندون ‌ها:
تاندون، بافتی به‌شکل نوار محکم و ضخیمی است که عضله را به استخوان متصل می‌کند. معمولا تاندون‌ها پس از آسیب‌دیدگی به‌کُندی بهبود می‌یابند. پزشکان برای درمان مشکلات مزمن تاندون مانند بیماری آرنج تنیس بازان، التهاب تاندون آشیل در مچ پا، بیماری زانوی پرشکاران یا درد تاندون پاتلار در زانو از تزریق پی آر پی استفاده کرده‌اند.
ورم مفاصل
آسیب‌ های حاد : پزشکان برای درمان صدمات شدید و حاد ورزشی مانند کشیدگی عضلات همسترینگ یا پیچ‌خوردگی زانو از روش تزریق پی آر پی استفاده کرده‌اند.
بهبودی پس از جراحی: گاهی پزشکان پس از جراحی و برای بهبودی تاندون پاره‌شده (مانند تاندون کاف روتاتور در شانه) یا رباط‌ها مانند رباط صلیبی قدامی از تزریق پی آر پی استفاده می‌کنند.
استئوآرتریت، ورم مفاصل و استخوان‌ها:                                                                                                                                              پزشکان برای درمان بیماران مبتلابه استئوآرتریت از روش تزریق پی آر پی به زانو استفاده کرده‌اند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۵ نشان داد که در درمان استئوآرتریت، تزریق پی آر پی موثرتر از روش سنتی تزریق اسید هیالورونیک است. البته این آزمایش روی گروه کوچکی شامل ۱۶۰ نفر انجام شده و برای قطعی شدن نتیجه به‌دست‌آمده، این آزمایش باید روی گروه‌های بزرگ‌تری انجام شود.
البته باید توجه داشته باشید که هیچ یک از این موارد استفاده از تزریق پی آر پی به‌طور قطعی اثبات نشده‌اند و نتایج آن ها قطعی نیست.
برای PRP چه کیتی را انتخاب کنیم؟
برحسب وسعت ناحیه از کیت هایی با حجم های مختلف استفاده میشود. هرچه غلظت پلاکت بدست آمده از خون بیشتر باشد، میزان مدیاتور های آزاد شده در بافت و درنتیجه تحریک برای ساخت و ساز سلولی بیشتر خواهد بود. این میزان تحریک، در پلاکت هشت برابر تغلیظ شده، در بیشترین حد آن است.
بطور معمول پلاکت هشت برابر تغلیظ شده 10الی 12 درصد خون دریافتی از بیمار را تشکیل می دهد. به طور مثال از یک کیت 20 سی سی، 2.5 سی سی پلاکت تغلیظ شده بدست میاید.
• برای پی آر پی دورچشم، پی آر پی غبغب، پی آر پی ریش آقایان و نواحی کوچک از کیت های 20cc
• پشت دست ها، گردن، نواحی کوچک موی سر از کیت های 40 cc و برای پی آر پی موی سر، پی آر پی صورت، پی آر پی گردن و دکلته از کیت های 60 cc استفاده می شود.
کاربرد پی آر پی
• جوانسازی پوست صورت
• جوانسازی دست ها
• رفع چین و چروک های دینامیک
• از بین بردن اسکار آکنه و اسکار زخم های ناشی از بریدگی، سوختگی و غیره
• رفع خطوط اخم یا خنده
• رفع ریزش موی سر یا ابرو
• از بین بردن پف و تیرگی دور چشم
• کاشت مو
• تحریک و تقویت مو
• درمان زخم های دیابتی و نروپاتیک و مزمن
• کم کردن استریا ها و ترک های پوستی
• ارتقای کیفی پوست صورت و افزایش شادابی آن
درمان PRP از زمان دریافت نمونه‌ی خون تا پایان تزریقات، حدود نیم ساعت تا ۴۵ دقیق طول می‌کشد. برای برخی از بیماران که تزریق آزار دهنده یا دردناک است، بی‌حسی موضعی تزریق می شود تا از این جهت نگرانی نداشته باشند. محلول به کمک سرنگ به پوست یا محل مورد نظر تزریق می‌شود. برای درمان‌ های مرتبط با کاشت مو، می‌توان در صورت نیاز، محلول را روی ناحیه گیرنده یا دهنده اسپری کرد.
مزایای پی آر پی
• چون در روش پی آر پی PRP به غیر از پلاکت خون خودتان از هیچ ماده خارجی استفاده نمی شود، ایمن ترین روش درمانی در دنیا شناخته شده است.
• به دلیل این که این ماده از خود بیمار گرفته می شود، بنابراین امکان انتقال بیماری یا عوارض ناشی از ورود جسم خارجی در بدن مانند عفونت، پس زدن بافت و حساسیت وجود ندارد .
• به هیچ وجه خطراتی از قبیل ایجاد تومور در آن وجود ندارد.
• اثرات آن میتواند تا حدود یکسال باقی بماند.
• باتوجه به وجود انواع آنتی بادی ها در پلاسما بعنوان یک آنتی بیوتیک طبیعی عمل می کند.
موارد منع مصرف پی آر پی
• ابتلا بیمار به انواع سرطان به خصوص سرطان های پوستی
• سندرم نقص عملکرد پلاکتی
• بیماری های مزمن مثل دیابت درمان نشده
• نقص ایمنی
• ناپایداری همودینامیکالی
• مصرف داروهای ضد انعقاد
عوارض
در چند روز اول ممکن است قرمزی، ورم، سوزش و درد خفیف وکبودی مختصر ایجاد شود که معمولاً به زودی برطرف می شود.